Stressreductie bij vrouwen met borstkanker

Opvallende resultaten studie yoga voor vrouwen met borstkanker

Het Louis Bolk Instituut heeft de eerste Nederlandse wetenschappelijke studie naar het effect van yoga op vermoeidheid en kwaliteit van leven bij vrouwen met borstkanker afgerond. De resultaten van deze studie laten zien dat het doen van yoga tijdens de chemotherapie niet zozeer een effect heeft op vermoeidheid, maar wel degelijk een positief effect heeft op andere vlakken. Zo waren de vrouwen in de yogagroep minder misselijk en hoefden zij minder vaak over te geven. Ook hadden zij minder last van depressieve gevoelens en gingen meer van deze vrouwen binnen zes maanden weer aan het werk. Ondanks het beperkt aantal deelnemers aan deze studie voldoende aanleiding voor een vervolg! De studie is gefinancierd door Pink Ribbon.

Steeds vaker overwinnen vrouwen de ziekte borstkanker. Dit komt onder andere door vroegtijdige diagnoses en betere behandelingen. Helaas kan de behandeling van borstkanker nog lang gevolgen hebben voor zogenoemde survivors. Zo hebben zeer veel vrouwen last van vermoeidheid door chemotherapie die tot wel 10 jaar na de behandeling kan aanhouden. Vermoeidheid beïnvloedt dagelijkse bezigheden, sociale relaties en functioneren op het werk en vormt dus een grote belemmering voor het leven van deze vrouwen. De studie is opgezet omdat er aanwijzingen zijn dat sporten vermoeidheid tijdens een chemokuur kan verminderen. Echter, veel vrouwen zijn simpelweg te moe om te sporten. Yoga zou daarom een goed alternatief kunnen bieden. CLYMS heeft hiervoor een programma ontwikkeld, het Yoga Based Stressreduction programma. Er wordt gebruik gemaakt van rustigere bewegingen, het zorgt voor sterkere, flexibelere spieren en geeft rust aan lichaam en geest.

Aan deze studie hebben in totaal 83 vrouwen uit drie verschillende ziekenhuizen (St. Jansdal Ziekenhuis te Harderwijk, Flevoziekenhuis te Almere en Alexander Monro Ziekenhuis te Bilthoven) meegedaan. Zij hadden allemaal borstkanker stadium I tot en met III en werden willekeurig ingedeeld in twee groepen; de eerste groep werd behandeld volgens de richtlijnen van het ziekenhuis, de tweede groep kreeg naast die behandeling ook een keer in de week yogales. Daarnaast werd hen geadviseerd om thuis dagelijks minstens 5 minuten ademhalings- en ontspanningsoefeningen te doen. De yogalessen werden verzorgd door CLYMS, te Harderwijk. De yogalessen startten een of twee weken voorafgaand aan de chemotherapie en duurden in totaal twaalf weken. In beide groepen werd aan de hand van vragenlijsten vastgesteld hoe vermoeid men was bij aanvang van de studie en hoe dit ontwikkelde over zes maanden tijd. Naast vermoeidheid is in deze studie ook gekeken naar de kwaliteit van leven, angsten en depressie, en bijvoorbeeld de terugkeer naar werk.

De resultaten van deze studie laten zien dat het doen van yoga tijdens de chemotherapie wel een positief effect heeft op misselijkheid en overgeven. Ook gaven de yoga deelnemers aan minder depressieve gevoelens te ervaren. Een belangrijke vinding is dat vrouwen die deze yogalessen volgden vaker dan de vrouwen in de controle groep binnen zes maanden weer aan het werk gingen. Over het algemeen voelden de vrouwen zich gewoon beter door de yoga. Zo gaf een vrouw aan zich minder angstig en paniekerig te voelen en een ander zei: ‘Ik voel me rustig tijdens de yogales’. Uiteraard leverde de yogales ook als voordeel op dat vrouwen in contact kwamen met andere vrouwen die hetzelfde meemaakten.

De resultaten zijn hoopvol, maar nog niet doorslaggevend. Dit komt met name doordat de studie is uitgevoerd onder een relatief kleine groep vrouwen. Ondanks de relatief kleine studie zijn er veel aanknopingspunten voor vervolgonderzoek. Zo kan praktijk gericht onderzoek naar de implementatie van yoga voor vrouwen met borstkanker in of rond ziekenhuizen relevante informatie opleveren voor andere ziekenhuizen die yoga willen gaan aanbieden. Informatie over het yoga programma kan verkregen worden bij CLYMS. Voor meer informatie over het onderzoek kunt u contact opnemen met het Louis Bolk Instituut. Het wetenschappelijke artikel is hier te verkrijgen.

CLYMS en LBI zijn de deelnemende vrouwen zeer dankbaar voor hun deelname en inzet.

Herman van Wietmarschen (LBI)

h.vanwietmarschen@louisbolk.nl